Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

minister fulminis

  • 1 minister

    mĭnister, tra, trum, adj. ( gen. plur. ministrūm, Stat. S. 3, 1, 86) [a double comp. in form, from minus and comp. ending -ter, Gr. ter-os; cf.: magister, sinister], that is at hand, that serves, ministers (as an adj. only poet. and later): lumina (i. e. oculi) propositi facta ministra tui, that further, promote; promotive, or in a subst. sense, Ov. H. 21, 114:

    minister Grex,

    Sil. 11, 274:

    ardor,

    Lucr. 5, 297:

    ministro baculo,

    with the aid of a staff, Ov. Ib. 261.—
    II.
    Subst.
    A.
    mĭnister, tri, m., an attendant, waiter, servant; also a priest's attendant or assistant; likewise an inferior officer, underofficial; hence, transf., an aider in a good or bad sense, a furtherer, promoter, helper, an abettor, accomplice:

    centum aliae (famulae), totidemque pares aetate ministri,

    Verg. A. 1, 705:

    Phrygius,

    the cup-bearer Ganymede, Val. Fl. 5, 691; Mart. 12, 15, 7:

    Falerni,

    a cup -bearer, Cat. 27, 1:

    ministri publici Martis,

    Cic. Clu. 15, 43:

    hostia Inter cunctantes cecidit moribunda ministros,

    Verg. G. 3, 488:

    ministri imperii tui,

    inferior officers, under-officials, Cic. Q. Fr 1, 1, 3:

    regni,

    an assistant in the regal government, a minister, Just. 16, 1, 3:

    infimi homines ministros se praebent in judiciis oratoribus,

    i. e. inform the orators what the law is, Cic. de Or 1, 45, 146:

    legum,

    a minister, administrator, id. Clu. 53, 198:

    sermonum,

    a mediator, negotiator, Tac. H. 2, 99:

    consiliorum suorum,

    Vell. 2, 129, 3:

    Tiberius Alexander... minister bello datus,

    Tac. A. 15, 28:

    ministri ac servi seditionum,

    Cic. Fam. 1, 9, 13:

    ministri ac satellites cupiditatum,

    id. Verr 2, 3, 8, § 21; so,

    furoris alieni,

    agents, instruments, Lact. 5, 11:

    libidinis, Cic Lael. 10, 35: socii scelerum atque ministri,

    Lucr. 3, 61:

    Calchante ministro,

    with the help of Calchas, Verg. A. 2, 100:

    ministrum esse in maleficio,

    Cic. Clu. 22, 60:

    minister fulminis ales,

    i. e. the eagle, Hor. C. 4, 4, 1:

    calidae gelidaeque (aquae) minister,

    one who serves, Juv. 5, 63:

    me nemo ministro fur erit,

    by my aid, id. 3, 46.—Esp. (eccl. Lat.), a minister of religion, a preacher of Christ:

    ut sim minister Christi,

    Vulg. Rom. 15, 16; id. Eph. 3, 7:

    fidelis,

    id. ib. 6, 21:

    Dei,

    id. 2 Cor. 6, 4:

    optimus,

    Aug. Conf. 10, 26.—Of inanimate things:

    sit anulus tuus non minister alienae voluntatis,

    Cic. Q. Fr 1, 1, 4:

    taedae, ardore ministro, suppeditant novum lumen,

    Lucr. 5, 297.—
    B.
    mĭnistra, ae, f., a female attendant, maid-servant; a female assistant or minister, at religious worship (class. only in the trop. signif.).
    1.
    Lit.:

    una ministrarum,

    Ov. M. 9, 90; 306; 14, 705:

    accipiat missas apta ministra notas,

    Ov. A. A. 3, 470:

    ara deae certe tremuit, pariente ministrā,

    i. e. the Vestal Sylvia, id. F. 3, 47.—Also among Christians:

    ancillae, quae ministrae dicebantur,

    i. e. deaconesses, Plin. Ep. 10, 97, 8.—
    2.
    Trop., a servant, handmaid; in a bad sense, an aider, accessory, abettor:

    ministra et famula corporis res familiaris,

    Cic. Tusc. 1, 31, 75:

    voluptatum satellites et ministrae,

    id. Fin. 2, 12, 37:

    Camilla delegit pacisque bonas bellique ministras,

    Verg. A. 11, 658.

    Lewis & Short latin dictionary > minister

  • 2 minister

    minister, trī, m. u. ministra, ae, f. (aus *ministeros zu minor), ein Untergebener, eine Untergebene = Bedienter, Aufwärter, Diener, Dienerin usw., a) im Hause, ministri, Verg.: ministra, Ov.: minister cubiculi, Liv.: minister vini, Mundschenk, Sen. (vgl. pincerna Salomonis et minister vini, Hieron. in Isai. 1, 1, 22): minister puer Falerni, Catull.: Phrygius, der Mundschenk Ganymedes, Mart.: u. v. dem, der aus Gefälligkeit dient u. gleichs. einen Bedienten vorstellt, Hor. – übtr., virtutes voluptatum ministrae, Cic. – b) beim Gottesdienste, Diener eines Gottes, Martis, Cic.: templorum, Firm.: pariente ministrā, Vestalin Sylvia, Ov.: bei Christen, ancillae, quae ministrae dicebantur (i.e. diaconissae), Plin. ep. – c) bei öffentlichen Ämtern, ministri imperii tui, Untergebene in den Provinzen, Gehilfen, Cic.: minister bello datus, als Kriegskommissär, Tac.: regni. Reichsverweser, Iustin.: pacis bellique ministrae, Gehilfinnen, Ratgeberinnen, Verg. – d) übh. der zur Hand geht, zu etwas behülflich ist, ein Gehilfe, Diener, Beförderer, Vollstrecker, Helfershelfer, libidinis, Cic.: sceleris, Liv.: irarum indulgentes ministri, Liv.: in maleficio, Cic.: ministri regis (v. den röm. Senatoren), Unterstützer, Freunde, Beförderer seiner Absichten, Sall.: ministros se praebent in iudiciis oratoribus, den Rednern sagen, was Rechtens ist, Cic.: huius imperii, Sen.: legum, Diener, Handhaber, Cic.: sermonum, Mittelsperson, die diese Reden hinterbrachte, Unterhändler, Tac. – ales minister fulminis, vom Adler Jupiters, Hor.: Calchante ministro, mit Hilfe des Kalchas, Verg. – von lebl. Subjj., sit anulus tuus non minister alienae voluntatis, Cic.: huic facinori tua domus ministra esse non debuit, Cic.: artes ministrae oratoris, Cic.: ministro baculo, mit Hilfe des Stabes, Ov.: dei ministra insula, Tac. – / Bei spät. Dicht. zuw. rein adjektivisch, minister grex, Dienerschar, Sil. 11, 274 sq.: ministrae potestates, Chalcid. Tim. 188: u. im Neutr., lumina ministra propositi tui, Ps. Ovid. her. 21, 114. – Nomin. Plur. arch. ministris, Corp. inscr. Lat. 1, 570: Genet. Plur. ministrûm bei Stat. silv. 3, 1, 86.

    lateinisch-deutsches > minister

  • 3 minister

    minister, trī, m. u. ministra, ae, f. (aus *ministeros zu minor), ein Untergebener, eine Untergebene = Bedienter, Aufwärter, Diener, Dienerin usw., a) im Hause, ministri, Verg.: ministra, Ov.: minister cubiculi, Liv.: minister vini, Mundschenk, Sen. (vgl. pincerna Salomonis et minister vini, Hieron. in Isai. 1, 1, 22): minister puer Falerni, Catull.: Phrygius, der Mundschenk Ganymedes, Mart.: u. v. dem, der aus Gefälligkeit dient u. gleichs. einen Bedienten vorstellt, Hor. – übtr., virtutes voluptatum ministrae, Cic. – b) beim Gottesdienste, Diener eines Gottes, Martis, Cic.: templorum, Firm.: pariente ministrā, Vestalin Sylvia, Ov.: bei Christen, ancillae, quae ministrae dicebantur (i.e. diaconissae), Plin. ep. – c) bei öffentlichen Ämtern, ministri imperii tui, Untergebene in den Provinzen, Gehilfen, Cic.: minister bello datus, als Kriegskommissär, Tac.: regni. Reichsverweser, Iustin.: pacis bellique ministrae, Gehilfinnen, Ratgeberinnen, Verg. – d) übh. der zur Hand geht, zu etwas behülflich ist, ein Gehilfe, Diener, Beförderer, Vollstrecker, Helfershelfer, libidinis, Cic.: sceleris, Liv.: irarum indulgentes ministri, Liv.: in maleficio, Cic.: ministri regis (v. den röm. Senatoren), Unterstützer, Freunde, Beförderer seiner Absichten, Sall.: ministros se praebent in iudiciis oratoribus, den Rednern sagen, was Rechtens ist, Cic.:
    ————
    huius imperii, Sen.: legum, Diener, Handhaber, Cic.: sermonum, Mittelsperson, die diese Reden hinterbrachte, Unterhändler, Tac. – ales minister fulminis, vom Adler Jupiters, Hor.: Calchante ministro, mit Hilfe des Kalchas, Verg. – von lebl. Subjj., sit anulus tuus non minister alienae voluntatis, Cic.: huic facinori tua domus ministra esse non debuit, Cic.: artes ministrae oratoris, Cic.: ministro baculo, mit Hilfe des Stabes, Ov.: dei ministra insula, Tac. – Bei spät. Dicht. zuw. rein adjektivisch, minister grex, Dienerschar, Sil. 11, 274 sq.: ministrae potestates, Chalcid. Tim. 188: u. im Neutr., lumina ministra propositi tui, Ps. Ovid. her. 21, 114. – Nomin. Plur. arch. ministris, Corp. inscr. Lat. 1, 570: Genet. Plur. ministrûm bei Stat. silv. 3, 1, 86.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > minister

  • 4 minister

        minister tra, trum, adj.    [3 MAN-], subordinate, that serves, ministering: Lumina (i. e. oculi) propositi facta ministra tui, furthering, O.: ministro baculo, with the aid of a staff, O.—As subst m., an attendant, waiter, servant, aider, furtherer, promoter, helper: quibus ministris ea egerit, by whose agency, S.: me ministro, by my aid, Iu.: ministri publici Martis: ministri imperi tui, under officers: ministros se praebent in iudiciis oratoribus, i. e. prompters: legum, administrator: ministri ac satellites cupiditatum: Calchante ministro, with the help of Calchas, V.: fulminis ales, i. e. the eagle, H.: calidae gelidaeque (aquae), one who serves, Iu.: sit anulus tuus non minister alienae voluntatis.
    * * *
    I
    attendant, servant, waiter; agent, aide; accomplice
    II

    Latin-English dictionary > minister

  • 5 minister

    [st1]1 [-] mĭnistĕr, tra, trum: qui sert, qui aide.    - [minus + suffixe ter: "qui est moins, qui est subordonné" [] magis-ter: "qui est plus", maître]    - gén. plur. ministrūm, Stat. S. 3, 1, 86.    - minister grex, Sil.: troupeau d'esclaves.    - lumina propositi facta ministra tui, Ov.: ces yeux ont servi tes projets. [st1]2 [-] mĭnistĕr, tri, m.:    - voir ministra. a - serviteur, domestique.    - Virg. En. 1, 705; Catul. 27, 1; Cic. Rep. 1. 66.    - minister cubiculi, Liv.: valet de chambre.    - minister vini, Sen.: échanson. b - ministre [d'un dieu].    - Cic. Clu. 43. d - officier en sous-ordre.    - ministri imperii tui, Cic. Q. 1, 1, 10: tes subordonnés. g - ministre, instrument, agent.    - Cic. Fam. 1, 9,13 ; Lael. 35; Verr. 3, 21 ; Clu. 60.    - poét. minister ales fulminis, Hor. O. 4, 4, 1: l'oiseau qui porte la foudre.    - sit anulus tuus non minister alienae voluntatis, Cic. Q. 1, 1, 13: que ton anneau (ton sceau) soit, non pas l'instrument d'une volonté étrangère, mais... h - intermédiaire, agent.    - minister sermonum, Rubrius Gallus, Tac.: Rubrius Gallus, médiateur dans cette négociation.    - Calchante ministro, Virg. En. 2, 100: avec l'aide de Calchas. ii - prêtre [de Dieu].    - Vulg. Rom. 15, 16.
    * * *
    [st1]1 [-] mĭnistĕr, tra, trum: qui sert, qui aide.    - [minus + suffixe ter: "qui est moins, qui est subordonné" [] magis-ter: "qui est plus", maître]    - gén. plur. ministrūm, Stat. S. 3, 1, 86.    - minister grex, Sil.: troupeau d'esclaves.    - lumina propositi facta ministra tui, Ov.: ces yeux ont servi tes projets. [st1]2 [-] mĭnistĕr, tri, m.:    - voir ministra. a - serviteur, domestique.    - Virg. En. 1, 705; Catul. 27, 1; Cic. Rep. 1. 66.    - minister cubiculi, Liv.: valet de chambre.    - minister vini, Sen.: échanson. b - ministre [d'un dieu].    - Cic. Clu. 43. d - officier en sous-ordre.    - ministri imperii tui, Cic. Q. 1, 1, 10: tes subordonnés. g - ministre, instrument, agent.    - Cic. Fam. 1, 9,13 ; Lael. 35; Verr. 3, 21 ; Clu. 60.    - poét. minister ales fulminis, Hor. O. 4, 4, 1: l'oiseau qui porte la foudre.    - sit anulus tuus non minister alienae voluntatis, Cic. Q. 1, 1, 13: que ton anneau (ton sceau) soit, non pas l'instrument d'une volonté étrangère, mais... h - intermédiaire, agent.    - minister sermonum, Rubrius Gallus, Tac.: Rubrius Gallus, médiateur dans cette négociation.    - Calchante ministro, Virg. En. 2, 100: avec l'aide de Calchas. ii - prêtre [de Dieu].    - Vulg. Rom. 15, 16.
    * * *
        Minister, ministri: et Ministra, ministrae. Cic. Un serviteur, Une servante, Ministre, Vallet, Chamberiere, Meschine.
    \
        Minister in maleficio. Cic. Qui sert et aide à faire quelque meschanceté.
    \
        Baculus minister. Ouid. Comme le baston d'un aveugle.

    Dictionarium latinogallicum > minister

  • 6 minister

    I tra, trum [одного корня с minus ]
    помогающий, содействующий (m. grex Sil)
    II minister, trī m.
    1) слуга, подручный, служитель
    ales fulmĭnis m. H — орёл, несущий молнии
    m. Martis Cжрец Марса
    2) помощник, соратник ( consiliorum Sl)
    m. legum Cисполнитель или блюститель законов
    aliquo ministro J — при чьём-л. содействии, с чьей-л. помощью
    3) пособник (facinoris, in maleficio C); (слепое) орудие ( alienae voluntatis C)
    4) служитель культа, священник Vlg, Eccl

    Латинско-русский словарь > minister

  • 7 fulmen

        fulmen inis, n    [2 FLAG-], a lightning flash, stroke of lightning, fire, thunderbolt: Iovi fulmen fabricati: ictu fulminis deflagrare: fulmine tactus, O.: fulmine percussus: fulminis ictūs Evadere, Iu.: minister fulminis, H.: contemnere fulmina, Iu.—Fig., a thunderbolt, destructive power, crushing blow: fulmina fortunae contemnere: dictatorium, L.: iustum, Iu.: Fulmen habent in dentibus apri, O.: duo fulmina nostri imperi, Scipiones: verborum meorum, i. e. resistless might.
    * * *
    lightning, flash; thunderbolt; crushing blow

    Latin-English dictionary > fulmen

  • 8 fulmen

    I inis n. [из *. fulgmen от fulgeo ]
    3)
    б) грозная мощь (f. habent in dentibus apri O)
    5) кара (f. justum J)
    6) гроза или герой (belli f. Lcr)
    II fulmen, inis n. [из *. fulcmen от fulcio ]
    устой, опора (duo fulmina imperii: Cn. et P. Scipiones C)

    Латинско-русский словарь > fulmen

  • 9 fulmen

    fulmen, inis, n. (urspr. fulgmen v. fulgeo u. Suffix men), I) der Blitz, der herabfährt und ein- schlägt, der Blitzstrahl, Wetterstrahl, Donnerkeil, fulmen cadit, s. cadono. I, A, a, α (S. 889 oben): fulmen decĭdit, s. 2. dē-cido no. I, a, α (S. 1915 oben): fulmine ici u. ictus, s. īciono. I, 1: fulmine percutere alqm, Cic. u. Hyg.: fulmine percussus, Cic.: fulmine absumi od. interimi (umkommen), Capit. u. Vopisc.: ictu fulminis deflagrare, Cic.: inter fulmina et tonitrua, Cic.: minister fulminis, v. Jupiters Adler, Hor. – im Bilde, dii boni, quas tenebras e quo fulmine nasci passi estis! welchen Wechsel von strahlendem Licht und von Dunkel ließet ihr (in dieser Familie) eintreten, Val. Max. 3, 5, 1. – II) übtr.: A) der Blitz, d.i. die zerschmetternde Kraft, fortunae, Cic.: tuo de fulmine partem deme, Ov.: dah. von jedem niederschlagenden Unglück, duo fulmina domum perculerunt, Liv.: ecce quartae (litterae) fulmen, der vierte Brief war ein Donnerschlag für mich, Cic.: v. den Hauern der Wildschweine, fulmen habent in dentibus, tötende Kraft, Ov. – poet. v. vernichtenden Strafurteil des Senates, f. iustum, Iuven. 8, 92. – B) v. allem, dessen Gewalt man nicht widerstehen kann, der Blitz, Wetterstrahl, die unwiderstehliche Kraft, verborum, Cic.: dah. v. Helden (wie den beiden Scipionen in Spanien), duo fulmina imperii nostri, Cic.: Scipiades, belli fulmen, Lucr.: v. feurigen Augen, fulmina oculorum tuorum ferre non possum, Aur. Vict. epit. 1, 20: tune illa viri, quae vertice fundit, fulmina pertuleris? Sil. 11, 340.

    lateinisch-deutsches > fulmen

  • 10 fulmen

    fulmen, inis, n. (urspr. fulgmen v. fulgeo u. Suffix men), I) der Blitz, der herabfährt und ein- schlägt, der Blitzstrahl, Wetterstrahl, Donnerkeil, fulmen cadit, s. cado no. I, A, a, α (S. 889 oben): fulmen decĭdit, s. 2. decido no. I, a, α (S. 1915 oben): fulmine ici u. ictus, s. icio no. I, 1: fulmine percutere alqm, Cic. u. Hyg.: fulmine percussus, Cic.: fulmine absumi od. interimi (umkommen), Capit. u. Vopisc.: ictu fulminis deflagrare, Cic.: inter fulmina et tonitrua, Cic.: minister fulminis, v. Jupiters Adler, Hor. – im Bilde, dii boni, quas tenebras e quo fulmine nasci passi estis! welchen Wechsel von strahlendem Licht und von Dunkel ließet ihr (in dieser Familie) eintreten, Val. Max. 3, 5, 1. – II) übtr.: A) der Blitz, d.i. die zerschmetternde Kraft, fortunae, Cic.: tuo de fulmine partem deme, Ov.: dah. von jedem niederschlagenden Unglück, duo fulmina domum perculerunt, Liv.: ecce quartae (litterae) fulmen, der vierte Brief war ein Donnerschlag für mich, Cic.: v. den Hauern der Wildschweine, fulmen habent in dentibus, tötende Kraft, Ov. – poet. v. vernichtenden Strafurteil des Senates, f. iustum, Iuven. 8, 92. – B) v. allem, dessen Gewalt man nicht widerstehen kann, der Blitz, Wetterstrahl, die unwiderstehliche Kraft, verborum, Cic.: dah. v. Helden (wie den beiden Scipionen in Spanien), duo fulmina imperii nostri, Cic.: Scipiades,
    ————
    belli fulmen, Lucr.: v. feurigen Augen, fulmina oculorum tuorum ferre non possum, Aur. Vict. epit. 1, 20: tune illa viri, quae vertice fundit, fulmina pertuleris? Sil. 11, 340.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fulmen

  • 11 ales

    I āles, itis adj. [ ala ]
    1) окрылённый, крылатый, пернатый ( currus Sen)
    a. equus OPegasus
    a. puer HAmor
    a. deus OMercurius
    2) быстрый, стремительный ( passus O); мимолётный ( imago Sil)
    II āles, itis f. (у поэтов тж. m.)
    1) птица ( крупная ; avis — всякая птица; volucris — всё крылатое, в том числе и насекомое)
    a Jovis V, O, тж. a. minister fulminis H, a. regia Oорёл
    a. Junonia (Junonis) Oпавлин
    a. Palladis Oсова
    a. albus (Caystrius, canorus) H, O =лебедь
    2) предзнаменование, знамение, примета
    alite bona ( secunda) Ctl, H — при благом предзнаменовании, в добрый час

    Латинско-русский словарь > ales

  • 12 ales

    āles, itis (ala), »was Flügel hat u. sie braucht« (während alatus nur = »mit Flügeln versehen«), I) adi. geflügelt, beflügelt (b. Dichtern), 1) eig.: alites angues, Pacuv. fr.: al. avis (αἰόλος ορνις), Cic. Arat.: alite curru vehi, Sen. poët. – bes. v. myth. Wesen, Pegasus, Ov.: Deus, v. Merkur, Ov.: puer, v. Amor, Hor.: Fama, Claud. – 2) poet. übtr., wie beflügelt = flüchtig. schnell, rasch, Auster, Verg.: passu alite, Ov.: alite plantā, Sil.: imago, flüchtiges Traumbild), Sil. – II) subst.: 1) f. (nur bei Dichtern auch m.), der Vogel (u. zwar von größern Vögeln, während avis der Vogel übh. = alles was Flügel u. Federn hat u. Eier legt, volucris jedes zum Fliegen fähige Geschöpf, dah. auch ein geflügeltes Insekt), a) im allg., Lucr., Varr. u.a.: alites matutinae, Prop.: alites villaticae, Hofgeflügel, Plin.: cuculus ales temporaria, ein Strichvogel, Plin. – b) insbes.: α) von bestimmten Vögeln, Iovis al., Verg. u. Ov., regia al., Ov., al. minister fulminis, Hor., flammiger al., Stat., al. digna Iove, Manil., alle v. Adler: ebenso (als Gestirn) bl. ales, Cic. Arat. 46 sq. – Phoebeïus od. Phoebea al., v. Raben, Ov. u. Sil. – avida al., v. Geier, Sil.: u. so bl. al., Hor. carm. 3, 4, 78. – al. longaeva od. Titanius, Claud., al. Gangeticus, Auson., v. Phönix:. – Chaonis al., Ov., od. al. exterrita, Verg., od. al. Cythereïa, Sil., v. der Taube. – Daulias al., v. der Prokne als Nachtigall, Ov. – Iunonia al., v. Pfau, Ov.: u. so alitis eximiae cauda, Pfauenschwanz, Mart. – imitatrix u. rara al., v. Papagei, Ov. – sacer, Habicht (weil zu den Weissagevögeln gehörig), Verg.: rapacissima et famelica al., v. Taubenstößer, Plin. – Phasidis al., v. Fasan, Stat. – cristatus al., v. Hahn, Ov. – Palladis al., v. der Nachteule, Ov. – vasta al., v. Strauß, Claud. – Caystrius al., v. Schwan, Ov.: u. so albus od. canorus al., vom sangreichen Schwan (in den der Dichter sich verwandelt denkt); Hor.: dah. geradezu ales für »Sänger«, Maeonii carminis al., Sänger des mäonischen (d.i. homerischen Helden-) Gedichts, Hor. – β) in der Augurspr., alites = Vögel, die durch den »Flug«, dagegen oscines = Vögel, die durch die »Stimme« bedeutsam dem Augurium dienten (vgl. Fest. 197, 11. Plin. 10, 43), Cic. u.a. – dah. ales ( wie avis) poet. = Wahrzeichen, Vorbedeutung, bonā od. secundā alite, Catull u. Hor.: potiore alite, Hor.: malā od. lugubri alite, Hor. – 2) der Geflügelte, v. Göttern od. Heroen, Tegeaticus al. u. impiger al., v. Merkur, Stat.: Cyllenius al., v. Merkur, Val. Flacc. – aureus al., v. Perseus, Stat. – / Episch gedehnter Genet. Plur. alituum, Lucr. 2, 928 u.a. Verg. Aen. 8, 27. Manil. 5, 370. Stat. silv. 1, 2, 184 (aber Amm. 19, 2, 12 jetzt alitum). – Über das Geschlecht v. ales s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 918. Burm. Phaedr. 1, 13, 8. p. 33.

    lateinisch-deutsches > ales

  • 13 ales

    āles, itis (ala), »was Flügel hat u. sie braucht« (während alatus nur = »mit Flügeln versehen«), I) adi. geflügelt, beflügelt (b. Dichtern), 1) eig.: alites angues, Pacuv. fr.: al. avis (αἰόλος ορνις), Cic. Arat.: alite curru vehi, Sen. poët. – bes. v. myth. Wesen, Pegasus, Ov.: Deus, v. Merkur, Ov.: puer, v. Amor, Hor.: Fama, Claud. – 2) poet. übtr., wie beflügelt = flüchtig. schnell, rasch, Auster, Verg.: passu alite, Ov.: alite plantā, Sil.: imago, flüchtiges Traumbild), Sil. – II) subst.: 1) f. (nur bei Dichtern auch m.), der Vogel (u. zwar von größern Vögeln, während avis der Vogel übh. = alles was Flügel u. Federn hat u. Eier legt, volucris jedes zum Fliegen fähige Geschöpf, dah. auch ein geflügeltes Insekt), a) im allg., Lucr., Varr. u.a.: alites matutinae, Prop.: alites villaticae, Hofgeflügel, Plin.: cuculus ales temporaria, ein Strichvogel, Plin. – b) insbes.: α) von bestimmten Vögeln, Iovis al., Verg. u. Ov., regia al., Ov., al. minister fulminis, Hor., flammiger al., Stat., al. digna Iove, Manil., alle v. Adler: ebenso (als Gestirn) bl. ales, Cic. Arat. 46 sq. – Phoebeïus od. Phoebea al., v. Raben, Ov. u. Sil. – avida al., v. Geier, Sil.: u. so bl. al., Hor. carm. 3, 4, 78. – al. longaeva od. Titanius, Claud., al. Gangeticus, Auson., v. Phönix:. – Chaonis al., Ov., od. al. exterrita, Verg., od. al. Cythereïa, Sil., v. der Taube. – Daulias al., v. der Prokne als Nachti-
    ————
    gall, Ov. – Iunonia al., v. Pfau, Ov.: u. so alitis eximiae cauda, Pfauenschwanz, Mart. – imitatrix u. rara al., v. Papagei, Ov. – sacer, Habicht (weil zu den Weissagevögeln gehörig), Verg.: rapacissima et famelica al., v. Taubenstößer, Plin. – Phasidis al., v. Fasan, Stat. – cristatus al., v. Hahn, Ov. – Palladis al., v. der Nachteule, Ov. – vasta al., v. Strauß, Claud. – Caystrius al., v. Schwan, Ov.: u. so albus od. canorus al., vom sangreichen Schwan (in den der Dichter sich verwandelt denkt); Hor.: dah. geradezu ales für »Sänger«, Maeonii carminis al., Sänger des mäonischen (d.i. homerischen Helden-) Gedichts, Hor. – β) in der Augurspr., alites = Vögel, die durch den »Flug«, dagegen oscines = Vögel, die durch die »Stimme« bedeutsam dem Augurium dienten (vgl. Fest. 197, 11. Plin. 10, 43), Cic. u.a. – dah. ales ( wie avis) poet. = Wahrzeichen, Vorbedeutung, bonā od. secundā alite, Catull u. Hor.: potiore alite, Hor.: malā od. lugubri alite, Hor. – 2) der Geflügelte, v. Göttern od. Heroen, Tegeaticus al. u. impiger al., v. Merkur, Stat.: Cyllenius al., v. Merkur, Val. Flacc. – aureus al., v. Perseus, Stat. – Episch gedehnter Genet. Plur. alituum, Lucr. 2, 928 u.a. Verg. Aen. 8, 27. Manil. 5, 370. Stat. silv. 1, 2, 184 (aber Amm. 19, 2, 12 jetzt alitum). – Über das Geschlecht v. ales s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 1. S. 918. Burm. Phaedr. 1, 13, 8. p. 33.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > ales

  • 14 āles

        āles ālitis, gen plur. ālitum, and poet. ālituum, adj. and subst.    [ala].    I. Adj, winged: avis: deus, i. e. Mercury, O.: minister fulminis (i. e. aquila), H.: (Venus) purpureis ales oloribus, borne on the wings of bright swans, H. — Quick, hasty, rapid, swift: rutili tres ignis et alitis Austri, V.: passus, O.—    II. Subst m. and f a bird: fulvus Iovis, i. e. aquila, V.: Phoebeïus, the raven, O.: albus, the swan, H.: Aetheriā lapsa plagā Iovis ales, V.: regia, O.—Esp., in augury, alites are birds whose flight is significant (cf. oscen, a bird whose song is regarded in augury). — Hence, augury, omen, sign: lugubris, H.: potiore alite, H.—Ales canorus, a swan (of a poet), H.: Maeonii carminis, i. e. the singer of a Maeonian (Homeric) song, H.
    * * *
    I
    (gen.), alitis ADJ
    winged, having wings; swift/quick

    ales deus -- Mercury; ales puer -- Cupid

    II
    bird; (esp. large); winged god/monster; omen/augury

    Latin-English dictionary > āles

  • 15 ales

    ālĕs, ālĭtĭs (abl. aliti, Sen. Med. 1014; gen. plur. alitum, Mart. 13, 6, and lengthened alituum, Lucr. 2, 928; 5, 801; 1039; 1078; 6, 1216; Verg. A. 8, 27; Stat. S. 1, 2, 184; Manil. 5, 370; Amm. 19, 2) [ala-ire, as comes, eques, etc., acc. to some; but cf. Corss. Ausspr. II. p. 209], adj. and subst. ( poet. and post-Aug. prose).
    I.
    Adj., winged: angues, Pac. ap. Cic. Inv. 1, 19; cf. Mos. Cic. Rep. 3, 9:

    ales avis,

    Cic. N. D. 2, 44 (as transl. of the Gr. aiolos ornis, Arat. Phaen. 275):

    equus,

    i. e. Pegasus, Ov. Am. 3, 12, 24:

    deus,

    Mercury, id. M. 2, 714; so also Stat. Th. 4, 605:

    currus,

    Sen. Med. 1024:

    fama,

    Claud. I. Cons. Stil. 2, 408.—And with a trope common in all languages, quick, fleet, rapid, swift:

    rutili tris ignis et alitis Austri,

    Verg. A. 8, 430:

    passus,

    Ov. M. 10, 587:

    harundo,

    the swift arrow, Prud. Psych. 323.—
    II.
    Subst. com. gen., a fowl, a bird (only of large birds, while volucris includes also insects that fly).
    A.
    Com. gen.:

    pennis delata,

    Lucr. 6, 822:

    exterrita pennis,

    id. 5, 506:

    argentea,

    i. e. the raven before its metamorphosis, Ov. M. 2, 536:

    superba,

    the peacock, Mart. 14, 67; 9, 56:

    longaeva,

    the phœnix, Claud. 35, 83:

    famelica,

    the pigeon-hawk, Plin. 10, 10, 12, § 28.—On the contr., masc.:

    Phoebeïus,

    the raven, Ov. M. 2, 544:

    albus,

    the swan, Hor. C. 2, 20, 10:

    cristatus,

    the cock, Ov. F. 1, 455 al. —
    B.
    Fem., as referring to a female bird:

    Daulias ales = philomela,

    Ov. H. 15, 154:

    exterrita = columba,

    Verg. A. 5, 505. But ales, i.e. aquila, as the bird of Jove, is sometimes masc.:

    fulvus Jovis ales,

    the eagle, id. ib. 12, 247;

    called also: minister fulminis,

    Hor. C. 4, 4, 1:

    flammiger,

    Stat. Th. 8, 675. —Also fem.:

    aetheriā lapsa plagā Jovis ales,

    Verg. A. 1, 394:

    regia ales,

    Ov. M. 4, 362:

    ales digna Jove,

    Manil. 1, 443.—
    C.
    For a deity as winged, masc.:

    Cyllenius ales,

    i.e. Mercury, Claud. 33, 77;

    or even for men: aureus ales,

    Perseus, Stat. Th. 1, 544.—
    D.
    Ales canorus, a swan, for a poet, Hor. C. 2, 20, 15. —Also absol. ales: Maeonii carminis ales, of the singer of a Mæonian (Homeric) song, [p. 83] Hor. C. 1, 6, 2 Jahn. (In Ov. M. 5, 298, if ales erant is read, ales is collect.; cf. Schneid. Gr. 2, 240; but the sing. seems to be more in accordance with the preceding hominem putat locutum, she supposing that she heard a man, but it was a bird, and Merkel here reads Ales erat.)—
    E.
    In the lang. of augury, alites are birds that gave omens by their flight, as the buteo, sanqualis, aquila, etc. (but oscines, by their voice, as the corvus, cornix, and noctua), Fest. p. 193 (cf. id. p. 3); Cic. N. D. 2, 64, 160:

    tum huc, tum illuc volent alites: tum a dextrā, tum a sinistrā parte canant oscines,

    id. Div. 1, 53, 120; cf. Manut. ad Cic. Fam. 6, 6, p. 394; Plin. 10, 19, 22, § 43; Arn. adv. G. 7, 59.—Hence, poet.: ales, augury, omen, sign:

    cum bonā nubit alite,

    Cat. 61, 20:

    malā soluta navis exit alite,

    Hor. Epod. 10, 1:

    secundā alite,

    id. ib. 16, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > ales

  • 16 armiger

    armĭger (ARMIGERVS in a late inscr., Orell. 3631), gĕra, gĕrum, adj. [arma-gero], bearing weapons, armed, warlike (in this last sense rare, instead of armifer).
    I.
    Pennigero non armigero in corpore, Att. ap. Cic. Fam. 7, 33:

    cum paucis armigeris,

    Curt. 3, 12:

    Phoebumque, armigerum deum (i. e. Martem),

    Sil. 7, 87:

    Colchis armigeră proelia sevit humo,

    Prop. 4, 10, 10:

    sulcus,

    Claud. I. Cons. Stil. 324, i. q. armiferum arvum (v. armifer fin.).—
    II.
    Subst., an armor-bearer, shield-bearer, a female armorbearer (this is the prevailing signif. of the word).
    A.
    Masc.:

    armiger,

    Plaut. Merc. 5, 2, 11; id. Cas. prol. 55:

    Sergius armiger Catilinae,

    i.e. an adherent, Cic. Dom. 5:

    regisque Thoactes Armiger,

    Ov. M. 5, 148; so id. ib. 12, 363:

    hic (Butes) Dardanio Anchisae Armiger ante fuit,

    Verg. A. 9, 648:

    vocavit armigerum suum,

    Vulg. Jud. 9, 54; ib. 1 Reg. 14, 1; ib. 1 Par. 10, 4 et saep.:

    armiger Jovis, i. e. aquila,

    Ov. M. 15, 386; Verg. A. 9, 564 (cf. Hor. C. 4, 4, 1: minister fulminis ales): armiger hac magni patet Hectoris, i. e. the promontory of Misenus, named after Misenus, the armor-bearer of Hector, Stat. S. 2, 77.—
    B.
    Fem.:

    armigera, of the armor-bearer of Diana,

    Ov. M. 3, 166; 5, 619.

    Lewis & Short latin dictionary > armiger

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»